آسیب عصب محیطی

عوامل مختلفی می‌توانند منجربه ضایعه یک عصب محیطی گردند، که برخی از این عوامل عبارتنداز:

• بریدگی
• له شدگی
• ضربه مستقیم
• کشش عصب محیطی
• گیر افتادن(به دام افتادن)عصب در نواحی خاص
• فتق دیسک بین مهره‌ای
• گاهی به هنگام شکستگی استخوان‌ها و دررفتگی مفاصل
• بیماری ها(مثلا سندرم گیلن باره، سندرم پس از فلج اطفال، دیابت و...)
• تومورها
• مواد سمی
• گاهی به علت عوارض دارویی

انواع یا شدت ضایعه عصب محیطی 

آسیب یک عصب محیطی ممکن است به طور مجزا، تارهای عصبی حسی، حرکتی و سمپاتیکی را درگیر کند و یا شامل ترکیبی از از آنها باشد.صدمه به رشته‌های حسی، منجربه اختلال حس نواحی خاص مربوط به آن عصب می‌گردد و ضایعه رشته‌های حرکتی، اختلال عملکرد عضله یا عضلات مرتبط با آنها را به همراه خواهد داشت.آسیب رشته‌های سمپاتیک، باعث اختلال فعالیت عروق و غدد عرق در اندام‌های فوقانی و تحتانی آن ناحیه می‌گردند.عدم ترشح عرق و پوسته پوسته پوست، از علایم آسیب رشته‌های سمپاتیک عصب محیطی است.قطع کامل عصب محیطی، باعث ایجاد مشکلات حسی-حرکتی و سمپاتیکی خواهد شد.

شدت ضایعه یک عصب محیطی از نظرسدن به سه گروه تقسم می‌شود که شامل موارد زیر است:

• نوروپراکسی
• آکسونوتمزیس
• نوروتمزیس

نوروپراکسی

هرگاه فشار وارده به عصب محیطی منجربه اختلال موقتی در هدایت جریان عصبی گردد، نوروپراکسی اطلاق می‌شود.در این حالت به دلیل خفیف بودن آسیب، برگشت رشته‌های عصبی عصب محیطی، خود به خود و به طور کامل خواهد بود.مدت زمان برگشت با توجه به میزان فشار وارده به عصب محیطی، متغیر بوده و در حدود چندین ساعت الی چند ماه خواهد بود.مدت زمان برگشت خود به خودی و کامل فیبرهای عصبی، به طور متوسط طی 6 الی 8 هفته صورت می‌گیرد.

آکسونوتمزیس

اگر آکسون‌ها و پوشش میلین آنها دچار ضایعه گردند، ولی بافت‌های پیوندی(غلاف‌ها) و سلول‌های شوان سالم باقی بمانند، آسیب عصب محیطی از نوع آکسونوتمزیس است.چون پیوستگی آکسونی ازبین می‌رود، دژنرسانس والرین(Wallerian degeneration) اتفاق می‌افتد.اولین بار والر(Waller) پدیده آسیب آکسونی را تفسیر کرده بود و به همین جهت بنام دژنرسانس والرین معروف است.به هنگام آسیب آکسونی، قسمت انتهایی(دیستال) آکسون به مرور ازبین می‌رود و اگر آکسون حاوی میلین نیز باشد، تخریب آن را هم به همراه دارد، اما سلول‌های شوان باقی مانده و تکثیر می‌گردند.به تدریج ماکروفاژها محل را ترک می‌کنند و غلاف آندونوریوم، بسیاری از سلول‌های شوان را در خود جای می‌دهد.

قسمت فوقانی(پروگزیمال) آکسون آسیب دیده با ایجاد جوانه‌ای به رشد خود در مسیر غلاف ادامه می‌دهد.سرعت رشد آکسون در تنه اعصاب محیطی، سریع تر از شاخه‌های کوچکتر همان عصب محیطی به هنگام آسیب است.در انسان، ترمیم با سرعت 5 میلی متر در روز در تنه‌های عصبی بزرگتر و با سرعت 2 میلی متر در روز در شاخه‌های ظریفتر ادامه می‌یابد.در آکسونوتمزیس، بهبودی عصبی خود به خودی بوده و معمولاً نیازی به عمل جراحی ندارد.

نوروتمزیس 

در این حالت، تنه عصب محیطی به طور کامل قطع شده و علاوه بر آکسون، غلاف‌های عصبی نیز پاره می‌شوند.بریدگی‌ها، نیروهای کششی و ضربات شدید می‌توانند باعث پارگی یک عصب محیطی گردند.بنابراین، فقدان عملکرد حسی، حرکتی و اتونوم(خودکار) وجود دارد.در نوروتمزیس، به علت عدم بهبودی خود به خودی عصب محیطی، به عمل جراحی نیاز است.