عصب محیطی

عصب (زرد)

یک عصب محیطی یا عصب یا پَی (به انگلیسی: Peripheral nerve)

دستگاه عصبی محیطی شامل ۳۱ جفت عصب نخاعی، دوازده جفت عصب مغزی(به غیر از بویایی و بینایی) و دستگاه عصبی خودکار است.

نحوه تشکیل اعصاب محیطی

ریشه‌های اعصاب خارج شده از نخاع، با هم شبکه‌های عصبی را تشکیل می‌دهند و از این شبکه ها(مثلا شبکه بازویی، کمری، خاجی)تنه‌های اعصاب محیطی اعضاء و اندام‌ها به وجود می‌آیند.

انواع تار در یک عصب محیطی

یک عصب محیطی ممکن است دارای فیبرهای حسی یا حرکتی و یا حسی-حرکتی باشد. به طورکلی اجزای یک عصب محیطی عبارتنداز:

• رشته‌ها یا فیبرهای حرکتی که به عضلات می‌روند
• رشته‌ها یا فیبرهای حسی
• فیبرهای خودکار که خود حرکتی محسوب می‌شوند(مثلا رشته‌های سمپاتیک اعصاب محیطی اندام فوقانی یا اندام تحتانی)

اجزای یک رشته یا فیبر عصبی محیطی [ویرایش]

یک رشته عصبی از قسمت‌های ذیل تشکیل می‌گردد:

• آکسون
• غلاف میلین.میلین یک آکسون رشته عصبی محیطی از طریق سلول‌های شوان ساخته می‌شود.در مواردی که یک آکسون باید میلین دار شود، زنجیره‌ای از سلول‌های منفرد شوان در امتداد آن قرار می‌گیرند.این غلاف در ارتباط با دستگاه عصبی مرکزی، به وسیله الیگودندروسیت‌ها ایجاد می‌گردد.
• غلاف شوان.غلاف شوان از سلول‌هایی بنام شوان تشکیل می‌گردد.در آکسون بدون میلین، سلول‌های شوان پوشش نازکی برای آکسون ایجاد می‌کنند و در آکسون میلین دار آن را می‌سازند.میلین عامل مهمی جهت انتقال جریان عصبی به صورت الکتروتونیک است که منجربه هدایت جهشی جریان عصبی در مسیر فیبر عصبی می‌گردد.در حقیقت در نواحی حاوی میلین یک آکسون دپلاریزه شدن صورت نمی‌گیرد بلکه انتشار یونی در گره‌های رانویه انجام می‌شود.آسیب میلین به هر علتی، باعث اختلال در انتقال جریان عصبی می‌گردد.

غلاف‌های اعصاب محیطی 

غلاف‌های یک عصب محیطی از خارج به داخل عبارتنداز:

• غلاف اپی نوریوم.
• غلاف پری نوریوم.
• غلاف اندونوریوم.

حفاظت از فیبرها یا رشته‌های عصبی، از وظایف مهم غلاف‌های یک عصب محیطی است.اهمیت این غلاف‌ها نیز متفاوت بوده، به طوریکه نقش‌های زیادی را به پری نوریوم نسبت می‌دهند.

اپی نوریوم

اپی نوریوم خارجی‌ترین لایه یک عصب محیطی بوده که از جنس بافت همبند سست عروقی است.این غلاف در داخل عصب محیطی از میان فاسیکول ها(دسته‌های عصبی)نیز عبور می‌کند.

پری نوریوم

دومین غلاف از خارج به داخل یک عصب محیطی بوده که فاسیکول ها(دسته جات عصبی) را احاطه می‌کند.پری نوریوم در ترمیم اعصاب محیطی نقش زیادی دارد.هر فاسیکول عصبی(دسته عصبی)، خود حاوی رشته‌های عصبی حسی و حرکتی است.فاسیکول‌های اعصاب محیطی اندام فوقانی و اندام تحتانی، حاوی رشته‌های عصبی سمپاتیک نیز هستند.تعداد و اندازه این دسته ها(فاسیکول‌ها)در هر عصب محیطی و همچنین در نقاط مختلف آن با هم متفاوت است.

در جراحی‌های ترمیمی میکروسکوپی اعصاب محیطی، توجه خاصی به این قسمت از غلاف عصب محیطی می‌گردد.آسیب غلاف پری نوریوم، یک عامل مهم ایجاد اختلال در جریان عصبی رشته‌های داخل هر فاسیکول است.

اندونوریوم

داخلی‌ترین غلاف یک عصب محیطی، اندونوریوم نام دارد که در داخل هر فاسیکول، رشته‌های عصبی را از یکدیگر مجزا می‌کند.اندونوریوم غلافی است که هر رشته عصبی(فیبر عصبی) را احاطه می‌کند.